Project
Natura 2000: Stikstof in Zuid-Holland in kaart
De provincie Zuid-Holland streeft naar een goede balans tussen natuur en economie. Landbouw, wegen, woningbouw en industrie zijn van groot belang voor onze economie. Tegelijk zorgen ze ook voor de uitstoot en neerslag van stikstof, dat invloed heeft op de natuur. Binnen Europese regelgeving op het gebied van natuur is de provincie verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van (een deel van de) beschermde natuurgebieden.
Uitdaging
Natura 2000-gebieden in Zuid-Holland
In de provincie Zuid-Holland liggen 21 Natura 2000-gebieden, geheel of gedeeltelijk binnen de provinciegrenzen. Sommige natuur is zo bijzonder en zo kwetsbaar dat de bescherming op Europees niveau geregeld is. Daartoe worden in alle EU-lidstaten beschermde gebieden aangewezen die samen het Natura 2000-netwerk vormen. Van deze Natura 2000-gebieden in Zuid-Holland zijn er 12 stikstofgevoelig, bijvoorbeeld doordat ze nabij een snelweg liggen of omdat er veel agrarische bedrijven in omgeving zijn. Voor deze gebieden geldt dat de uitstoot en neerslag van stikstof, de zogenaamde stikstofdepositie, fors beperkt moet worden.
Invloed van stikstofdepositie op natuur
Een te hoge concentratie stikstof is schadelijk voor de natuur, het leidt tot eenzijdige vegetatie en is schadelijk voor de biodiversiteit. Snelgroeiende planten zoals grassen, brandnetels en bramenstruiken gedijen goed bij hoge concentraties stikstof, terwijl andere soorten daardoor juist verdwijnen. Als snelgroeiende plantensoorten de overhand krijgen in natuurgebieden, worden andere soorten vegetatie verdrongen terwijl die vaak een belangrijke functie hebben voor de natuur. Door snelle groei van grassen (vergrassing) en struiken (verstruweling) verdwijnen op den duur insectensoorten, vogels, knaagdieren, roofdieren, etc. Die ontwikkeling is ook nadelig voor mensen omdat veel dieren en planten nuttige eigenschappen hebben voor de mens. Een gevarieerde plantengroei draagt bijvoorbeeld bij aan sterke dijken en duinen. Insecten zorgen bijvoorbeeld voor bestuiving van fruitbomen, en zijn een belangrijke voedingsbron voor vogels en reptielen.
Economische impact
Volgens Europese regelgeving is de stikstofdepositie in ons land te hoog, wat heeft geleid tot een ingewikkelde situatie met betrekking tot vergunningverlening, bijvoorbeeld op het gebied van veehouderij, (woning-)bouw, de industrie en de aanleg en onderhoud van wegen. Die beperkingen leiden tot vertragingen, juridische procedures en een negatieve impact op de economie. Nederland staat, net als veel andere Europese landen, voor de complexe uitdaging om de stikstofbelasting sterk terug te dringen ten behoeve van natuurbehoud en om ruimte te maken voor (economische) ontwikkelingen. Provincies spelen daarbij een belangrijke rol.
Werkwijze
Stikstofneerslag in kaart
De provincie Zuid-Holland werkt samen met andere overheden, bedrijven en maatschappelijke organisaties om de depositie van stikstof terug te dringen. Om daar beleid op te ontwikkelen en gerichte beheermaatregelen te kunnen nemen, is het cruciaal om inzicht te hebben in de neerslag van de stikstof en de impact daarvan. Slim gebruik en combinatie van verschillende soorten data en technologie kan de provincie daarbij ondersteunen.
Oplossing voor Natura2000
Model om natuurgebieden te classificeren
De Provincie Zuid-Holland heeft in een gezamenlijk project met Data Scientists van Analyze (onderdeel van KBenP) een model ontwikkeld waarmee, op basis van satellietmonitoring, natuurgebieden kunnen worden geclassificeerd. Dit datagedreven model wordt momenteel toegepast in (onder andere) de Coepelduynen, een natuurgebied bij Katwijk met veel afwisseling, een gevarieerd duinlandschap en veel reliëf. Door gebruik van slimme algoritmes kan het model op basis van satellietbeelden voorspellen hoe de vegetatie zich in het gebied ontwikkelt. Het model analyseert het gebied op basis van verschillende klassen, zo wordt bepaald of het gebied bestaat uit gras, zand, een combinatie hiervan of een andere klasse. Dit maakt het mogelijk om de veranderingen in een gebied in kaart te brengen, te analyseren en te voorspellen wat het effect op de omgeving is.
Data Scientisten van Analyze (onderdeel van KBenP) werken samen met collega’s van de Provincie aan een AI model voor het classificeren van gebieden via Remote Sensing. Dit leidt uiteindelijk tot een interactieve online kaart waarop te zien is hoe een natuurgebied verandert door de jaren heen. De kaart is gemaakt op basis van satellietbeelden en hoogtekaarten van Nederland. Analyze werkt met ArcGIS aan het automatisch creëren van kaartlagen, een innovatie-sprint die is uitgevoerd in samenwerking met Esri, de ontwikkelaar van ArcGIS. De kaart is voor iedereen te raadplegen en bevat ook meer informatie over de Zuid-Hollandse Natura 2000-gebieden, zoals natuurdoelen, beheerplannen en contactgegevens.
Resultaat
Belangrijke basis voor een gebiedsgerichte aanpak
Deze informatie vormt voor de provincie een belangrijke basis voor de gebiedsgerichte aanpak waarmee wordt gewerkt aan oplossingen voor de stikstof- en vergunningenproblematiek. Met deze gegevens wordt de provincie in staat gesteld om voorspellingen te maken en gefundeerde beslissingen te nemen.
Betere samenwerking tussen gemeenten en inwoners
Stikstofuitstoot verlagen
Benieuwd wat Smart City projecten voor jouw organisatie kunnen betekenen?
